Historia jednostki

Komenda Powiatowa Policji w Kępnie

 

Początki działalności służb o charakterze policyjno-porządkowym na ziemi kępińskiej po roku 1918 są nierozerwalnie związane z okresem ruchów niepodległościowych lat 1918-1919.

Z chwilą zawiązania się w Poznaniu Naczelnej Rady Ludowej, na terenie całej Wielkopolski zaczęły tworzyć się tzw. Straże Obywatelskie, a później Straże Ludowe, których zadaniem była ochrona bezpieczeństwa publicznego. W Kępnie Rada Ludowa powstała już w połowie listopada 1918 roku. Rada wydała odezwę do społeczeństwa, domagając się zachowania spokoju i rozwagi oraz opanowania porywów młodzieży. Jej zadaniem było czuwanie nad bezpieczeństwem życia i mienia mieszkańców. Żołnierzom - Polakom nakazywano występować do Straży Ludowej, która urzędowała w gmachu magistratu. Na czele Rady - której podlegała formalnie straż - stał kępiński proboszcz - ks. Ignacy Nowacki.

Internowani działacze kępińskiej Rady Ludowej w obozie Neuhammer

 

16 listopada 1918 r. - w związku z groźbą likwidacji przez Niemców nowopowstałej w mieście polskiej władzy - utworzono służbę porządkową pod nazwą Rada Robotniczo-Żołnierska. Na terenie Kępna wprowadzono godzinę policyjną, a nad bezpieczeństwem mieszkańców czuwały patrole, których członkowie wyróżniali się czerwonymi wstęgami z pieczątką miejską. 29 listopada 1918 r. Rada Robotniczo-Żołnierska została rozwiązana, władzę porządkową w Kępnie przejęła Straż Ludowa, której naczelnikiem został Wacław Kokociński. Jej skład tworzyło: 94 Polaków oraz około 30 Niemców i Żydów 3 . 6 stycznia 1919 roku oddziały Straży Ludowej zaczęły się tworzyć na całym terenie powiatów kępińskiego i ostrzeszowskiego.

Po sukcesie Powstania Wielkopolskiego, z początkiem 1920 roku rozwiązano władze miejskie i magistraty na ziemiach województwa poznańskiego, w miastach liczących poniżej 10 tys. mieszkańców. Do takich miast zaliczało się Kępno. Mianowano jednocześnie tymczasowych członków rady miejskiej i magistratu. Tymczasowym burmistrzem został Edmund Karłowski, a jego zastępcą Józef Respondek . Był to ważny krok w tworzeniu się w Kępnie polskiej administracji, a co za tym idzie formacji policyjnej. Proces ten przebiegał stopniowo, bowiem w magistracie wciąż zasiadali urzędnicy niemieccy. Administracja miejska była odpowiedzialna za sprawy bezpieczeństwa i porządku publicznego w mieście.

Pełniący od lipca 1920 roku funkcję burmistrza Józef Respondek, w piśmie do Starostwa Powiatowego w Kępnie z 20 stycznia 1922 roku donosi, że policja w mieście została upaństwowiona z dniem 1 grudnia 1921 roku . Dokument ten był formalnym usankcjonowaniem istniejącej już służby policyjnej na terenie powiatu kępińskiego.

W rzeczywistości powstanie formacji pod nazwą Policja Państwowa w powiecie kępińskim należy wiązać z początkiem lipca 1920 roku, wtedy to do życia powołano XI Okręg Policji Państwowej w Poznaniu.

W dniu 19 czerwca 1920 r. decyzją Komendanta Głównego Policji Państwowej na stanowisko Komendanta Okręgowego Policji Państwowej w Poznaniu mianowano insp. Wiktora Ludwikowskiego, który otrzymał jednocześnie prerogatywy do tworzenia komend powiatowych.

3 lipca 1920 r. dokonano scalenia dotychczasowej Komendy Wojewódzkiej Policji Państwowej byłej Dzielnicy Pruskiej, Dowództwa I Brygady Żandarmerii Krajowej byłej dzielnicy Pruskiej i poznańskiej policji mundurowej w jednolitą Policję Państwową.

Na dzień 14 lipca 1920 r. w siedzibie Komendy Okręgowej w Poznaniu wyznaczono termin posiedzenia komisji, której zadaniem było opracowanie reorganizacji terytorialnej województwa poznańskiego.

Komenda Powiatowa Policji Państwowej w Kępnie została oficjalnie utworzona na mocy rozkazu nr 3 Komendanta Okręgowego Policji Państwowej w Poznaniu z dnia 16 lipca 1920 r.

W początkowym okresie siedziba Policji Państwowej w Kępnie znajdowała się w magistracie. Później została przeniesiona na ul. Dąbrowskiego 1 (obecnie Dąbrowskiego 7), gdzie funkcjonowała do września 1939 r.

Komenda Powiatowa Policji Państwowej w Kępnie we wrześniu 1939 roku liczyła 104 policjantów, w tym 2 oficerów. Na terenie powiatu, oprócz komendy powiatowej, funkcjonowało 11 posterunków. Kępińska komenda była jedną z większych komend ówczesnego okręgu poznańskiego i obejmowała swym działaniem znaczący obszar, bowiem granice ówczesnego powiatu kępińskiego sięgały Mikstatu, Siemianic, Podzamcza i Słupi pod Bralinem. Była to 12. (na 27 jednostek) komenda powiatowa pod względem liczby pełniących w niej służbę policjantów.

Policjanci Komendy Powiatowej Policji Państwowej w Kępnie przed budynkiem komendy przy ul. Ogrodowej 1. Na zdjęciu stoją m.in.: pierwszy rząd od prawej: Wojciech Stefaniak, Marcin Fajfer, Karol Gendaszek, Kazimierz Niewiarowski (komendant). Fotografia z lat 1932/1937.

Funkcjonariusze Posterunku Miejskiego Policji Państwowej w Kępnie. Siedzą: Stanisław Banaszak (drugi z prawej), Ignacy Wiśniewski, Komendant Posterunku (w środku)